Śniadanie to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Zaniedbanie go zarówno w kwestii
ilości, jakości jak i pory dnia, wpłynie negatywnie na kolejne godziny naszego
funkcjonowania - nasze samopoczucie i poziom energii. Zazwyczaj łapiemy w biegu
kanapkę z serem czy plasterkiem szynki, jakiś jogurt, czy owoc, lub jakiś sok.
Niestety nie jest to dobre rozwiązanie, gdyż organizm lubi ciepłe i energetyczne
posiłki. Jedną z propozycji takiego ciepłego, energetycznego i na dodatek
leczniczego posiłku, są kleiki congee zwane tradycyjnie hsi-fan lub „wodą ryżową”,
które od stuleci po dziś dzień W Chinach są tradycyjną potrawą śniadaniową. W
medycynie chińskiej to nie tylko pożywne, energetyczne śniadanie, ale też ważny
środek leczniczy.
Kleik ryżowy congee jest przykładem dania jednogarnkowego, gdzie w tradycyjnym
congee bazą jest ryż, ale może nią być kasza jaglana, płatki owsiane, kasza
gryczana czy kukurydziana.
Kluczem do tego aby dobrze przygotować congee jest czas gotowania oraz dobór
odpowiednich dodatków. Im dłuższy jest czas gotowania, tym większa jego moc
działania na organizm.
Kleik congee - właściwości lecznicze
Kleiki ryżowe dedykowane są przede wszystkim dla osób z osłabionym układem
trawiennym, chorobą jelit, dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, osób osłabionych,
przewlekle chorujących, takich, które mają problem z przeżuwaniem pokarmu.
Congee wspierają odbudowę energii Qi śledziony-trzustki. Według filozofii medycyny
chińskiej żołądek przyjmuje spożywane przez nas pożywienie, nie mniej jednak
funkcję rzeczywistego rozkładu pożywienia spełnia śledziona. To pewnego rodzaju
kocioł, który musi być odpowiednio podgrzany, by żywność mogła się odpowiednio
rozłożyć. Według medycyny chińskiej ten ogień (który rozgrzewa ogień trawienny i
wspomaga trawienie) dostarczany jest do śledziony przez energię Qi nerek.
niezmiernie ważne jest utrzymywanie ich w dobrej kondycji, ochrona przed zimnem,
spożywanie ciepłych posiłków.
Congee:
- Przede wszystkim nawadniają organizm (szczególnie w przypadkach dużego
odwodnienia). Ryż podczas gotowania wchłania dużo wody (proporcje ryżu
do wody 1:4-6) i jest ona oddawana stopniowo podczas trawienia.
- Tonizują słabe trawienie, są lekko strawne, wzmacniają śledzionę i trzustkę i
żołądek.
- Łagodzą stany zapalne.
- Wskazane dla osób starszych i dla wszystkich w okresie rekonwalescencji po
przebytych chorobach, operacjach.
- W przypadku przejedzenia, nadużycia alkoholu poprzedniego wieczoru.
- Normalizują wysokie ciśnienie krwi.
- Wzmacniają krew i energię Qi.
- Wspomagają proces wytwarzania mleka u matek karmiących.
- Na przeziębienie i grypę. Dodajemy do dobrze ugotowanego kleiku posiekaną
szalotkę i świeży starty korzeń imbiru i gotujemy około 15 minut. Jeśli zatoki
również cierpią można dodać trochę wasabi. Kładziemy się pod kołdrę - taki
kleik powinien wywołać poty.
- W przypadku biegunki spowodowanej słabym trawieniem dodaj startego
świeżego imbiru, kilka ziaren kardamonu i kilka kawałków Wild Yam.
Następnie gotujemy około 15 -30 minut z tymi dodatkami.
- Na suche zaparcia. Do kleiku dodajemy wtedy wodorosty (kombu, hijiki,
wakame), czarny sezam, nasiona lnu, suszone śliwki.
- Na anemię. Jest kilka ważnych ziół odbudowujących krew. Jednym z nich jest
traganek (szczególnie dla osób z chorobami nowotworowymi,leczonych
chemio i radioterapią). Traganek wzmacnia funkcje układu odpornościowego
(szczególnie limfocytów typu T). Kolejnym zielem jest Przetworzona
Rehmannia - nawilża tkanki, wzmacnia komórki odpornościowe, tonizuje
krew.
Jak przygotować tradycyjny kleik congee?
Jedna z najważniejszych zasad- kleik congee gotujemy w proporcji 1 część ryżu do
4-6 części wody. W zależności od kondycji zdrowotnej można użyć ryżu białego
długoziarnistego (dla osób wrażliwych, np. zaraz po operacji) lub ryżu brązowego,
dla osób o mocniejszej kondycji. Nie nadaje się ryż krótkoziarnisty lub do risotto,
ponieważ są zbyt lepkie. Zamiast ryżu można użyć kaszy jaglanej, jęczmienia, owsa.
Gotujemy na bardzo małym ogniu przez co najmniej godzinę (im dłużej tym więcej
energii na posiłek).
Kolejna ważna zasada, kupujemy wyłącznie wysokiej jakości zboża (BIO).
Sposób przygotowania:
Zagotowujemy w garnku 6 filiżanek wody na jedną filiżankę ryżu. Porcje możemy
proporcjonalnie zwiększać w przypadku gdy gotujemy dla większej ilości osób.
Wsypujemy suchy ryż, dodajemy łyżkę dobrej jakości oliwy i szczyptę soli. Mieszamy
podczas gotowania, w miarę absorbowania wody, by nie doprowadzić do
przyklejania się ryżu do dna garnka. W razie potrzeby dolewamy wrzątek do
gotującego się ryżu, nawet 3-4 razy (za każdym razem kiedy ryż wchłonie wodę).
Kiedy gotujący się ryż uzupełnimy kilkakrotnie wrzątkiem, za ostatnim razem
wlewamy więcej tego wrzątku niż podczas dolewania i gotujemy na małym ogniu
jeszcze około 45 minut, mieszając od czasu do czasu.
Jeśli w czasie tego gotowania widzimy potrzebę dodania znów wrzątku, to zróbmy
to. Konsystencja ma być jak mleczna woda wyczuwalna i widoczna między
ugotowanym na miękko ryżem. Ryż wchłania i wchłania wodę, trzeba obserwować
podczas całego czasu jego gotowania.
Congee możemy podawać z różnymi dodatkami przy jednoczesnym założeniu, że
jeśli cierpimy na jakieś dolegliwości trawienne, to nie używamy ich za dużo.
Może to być świeży imbir, pokrojona szalotka, odrobina sosu tamari i prażonego
sezamu. Sos sojowy i szalotka tworzą z congee dietetyczną jego wersję. Szalotka
otworzy pory, przetransportuje płyny do płuc i skóry, dzięki czemu organizm
skutecznie poradzi sobie z ewentualnym przeziębieniem i grypą.
Świeży imbir harmonizuje trawienie, usuwa wzdęcia, usuwa flegmę. Prażony sezam
wspomaga Yang nerek. Powszechnie dodaje się do congee np. kawałki białej ryby,
udko z kurczaka, tofu, owoce morza, orzechy (orzeszki ziemne gotowane),
kukurydzę, jajka na miękko, kiełki fasoli. Kleik ryżowy gotowany z jakimś powyższym
źródłem białka, w potężny wręcz sposób wzmacnia energię Qi.
Wystarczy dodać jeden maksymalnie dwa elementy białkowe. Jeśli jednak
chorujesz mocno, to stosuj tylko podstawowe przyprawy, do czasu aż nie wróci
dobre trawienie i apetyt. Na lepszą odporność wpłyną dobrze takie dodatki jak
grzyby shiitake czy miso.
Wiosną i latem można dodać zieleninę w postaci szpinaku, pokrzywy, boćwiny,
rukoli.
Congee można przygotować też na słodko, dodając suszone śliwki, cynamon, imbir.
Równie cennym jak ryżowy, będzie kleik z kaszy jaglanej. Jest ona nie kleista,
słodka i słona jednocześnie, neutralna termicznie, przeciwzapalna, wzmacnia nerki,
śledzionę-trzustkę, żołądek, płuca. Kasza jaglana to najbardziej nawilżające ziarno.
Jedna filiżanka kaszy wystarczy dla 4-6 osób. Ważne, aby przed jej gotowaniem
zawsze umyć kilka razy, wylewając przez sitko za każdym razem po umyciu wodę.
W kolejnym kroku kaszę prażymy na sucho na średnim ogniu aby jej nie przypalić.
Prażona lekko kasza będzie miała przyjemny orzechowy aromat wzmacnia energię
Yang. Do kleiku z kaszy dodajemy odrobinę masła (może być klarowane) i odrobinę
soli. Kleik congee z kaszy gotuje się łatwiej niż z ryżu,właśnie ze względu na
mniejszą jej lepkość. Wystarczy od czasu do czasu pomieszać. Po około 45
minutach między zmiękczonymi ziarnami kaszy pojawi się nieco zagęszczona woda
ze skrobią jaglaną. Congee z kaszy możemy podawać z jajkiem, różnymi nasionami,
orzechami, suszonymi morelami, figami, odrobiną sosu tamari.
Owies jest kleistym ziarnem, jest słodki, lekko rozgrzewający. Błonnik zawarty w
owsie wspomaga perystaltykę jelit, ma on też właściwości oczyszczające i
odbudowujące, nawilża. Nie gotujemy płatków owsianych z mlekiem, gdyż to
zwiększa ich kleistość i zmniejsza jednocześnie korzyści z takiej potrawy. Jeśli lubisz
płatki z mlekiem, to najpierw ugotuj je w wodzie, następnie dodaj mleko. Pod koniec
gotowania dodaj cynamon, gałkę muszkatołową, cynamon, kolendrę, odrobinę
miodu - poprawią trawienie. Gotuj płatki owsiane na tyle długo, aby ziarna wchłonęły
dużą ilość wody. Zazwyczaj jadamy je zbyt suche, a czasem zalewamy tylko wodą,
bez gotowania.
Do płatków można dodać orzechy włoskie, pokrojone migdały, figi, rodzynki, pestki
słonecznika oraz przyprawy. Kleik z komosy ryżowej ryżu, kaszy jaglanej będzie
lepiej strawny niż z owsa.
Więcej przepisów dietetycznych i informacji jak leczyć różne dolegliwości za pomocą
diety, znajdziesz w poradniku Zdrowie to takie proste (ebook dostępny tutaj), polecam z całego serca.